Leasing samochodowy – wygodne rozwiązanie czy prawna pułapka? Jak nie dać się zaskoczyć

Leasing samochodów to jedna z najczęściej wybieranych form finansowania środków transportu przez przedsiębiorców w Polsce. W 2024 roku – według danych Związku Polskiego Leasingu – ponad 70% nowych samochodów firmowych zostało sfinansowanych właśnie w tej formie. Jednak za tą popularnością kryją się też liczne ryzyka i pułapki, które mogą zaskoczyć nawet doświadczonego przedsiębiorcę. Brak dokładnej analizy treści umowy, zrozumienia opłat dodatkowych i niuansów prawnych może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi.

Historia pana Adama – leasing z ukrytymi kosztami

Pan Adam, właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej w branży transportowej, zdecydował się na leasing operacyjny nowego samochodu dostawczego. Oferta reklamowa przedstawiona przez przedstawiciela firmy leasingowej wydawała się bardzo korzystna – niska rata miesięczna, symboliczna opłata wstępna i obietnica wykupu po 4 latach za „grosze”.

Umowa została podpisana szybko. Nikt nie zaproponował panu Adamowi analizy dokumentów z prawnikiem. Po dwóch latach użytkowania pojazdu Adam zauważył, że koszty jego leasingu są znacznie wyższe niż pierwotnie zakładał. W umowie znajdowały się bowiem:

• wysokie opłaty za każde przekroczenie przebiegu powyżej ustalonego limitu,
• obowiązek serwisowania wyłącznie w autoryzowanych punktach ASO,
• brak możliwości wcześniejszego wykupu pojazdu bez zapłaty dodatkowej opłaty manipulacyjnej w wysokości 15% wartości pozostałych rat,
• zapisy o braku możliwości cesji leasingu bez uprzedniej zgody leasingodawcy i uiszczenia dodatkowej opłaty.

Co więcej, okazało się, że po 4 latach kwota wykupu auta nie wynosiła – jak sugerowano – symbolicznych kilku tysięcy złotych, lecz 25% wartości nowego pojazdu. Dla pana Adama był to cios finansowy i przestroga na przyszłość.

Na co zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy leasingu?

1. Wysokość całkowitego kosztu leasingu

Reklamy kuszą niskimi ratami miesięcznymi. Tymczasem to całkowity koszt leasingu (czyli suma wszystkich rat, opłat dodatkowych, prowizji, kosztów ubezpieczenia, opłaty wstępnej i wykupu) powinien być podstawowym parametrem analizy. Dobrze skonstruowana umowa leasingowa powinna wskazywać rzeczywisty koszt netto i brutto leasingu.

2. Zasady wykupu pojazdu

W leasingu operacyjnym wykup nie jest obowiązkowy – to tylko opcja. Warto ustalić:

• Czy kwota wykupu została z góry określona w umowie?
• Czy leasingodawca może ją jednostronnie zmienić?
• Czy wykup jest uzależniony od spełnienia dodatkowych warunków (np. braku zaległości)?

Zdarza się, że leasingodawca nie gwarantuje ceny wykupu, a po zakończeniu umowy może żądać kwoty odpowiadającej wartości rynkowej samochodu.

3. Ograniczenia w użytkowaniu pojazdu

W wielu umowach leasingowych znajdują się klauzule dotyczące:

• limitu przebiegu rocznego,
• zakazu podróży zagranicznych bez zgody,
• konieczności serwisowania w konkretnych punktach (ASO),
• zakazu montażu dodatkowego wyposażenia bez zgody leasingodawcy.

Złamanie tych postanowień może skutkować wysokimi karami umownymi lub nawet wypowiedzeniem umowy.

4. Ubezpieczenie i likwidacja szkód

Niektóre firmy leasingowe narzucają korzystanie z określonego ubezpieczyciela (często znacznie droższego niż rynkowe stawki). Co więcej, w przypadku szkody leasingobiorca często nie otrzymuje odszkodowania – jest ono przekazywane leasingodawcy, który następnie decyduje o dalszych losach umowy.

5. Przerwanie umowy – cesja, przedterminowe rozwiązanie

Leasing to zobowiązanie długoterminowe – jego przedwczesne rozwiązanie może być bardzo kosztowne. Warto sprawdzić:

• Czy możliwa jest cesja umowy na inny podmiot?
• Jakie są koszty wcześniejszego zakończenia leasingu?
• Czy istnieje obowiązek spłaty wszystkich pozostałych rat jednorazowo?

Niektóre umowy przewidują dodatkowe opłaty manipulacyjne lub kary za rozwiązanie umowy z przyczyn leżących po stronie leasingobiorcy.

Klauzule niedozwolone – czy można walczyć?

Zgodnie z art. 385¹ i nast. Kodeksu cywilnego, w umowach zawieranych z konsumentami (i od 2021 r. także z niektórymi mikroprzedsiębiorcami) niektóre postanowienia mogą zostać uznane za klauzule abuzywne, czyli niewiążące.

Przykład:

„Leasingobiorca zobowiązuje się do wykupu pojazdu po zakończeniu umowy leasingu w cenie ustalonej przez leasingodawcę według jego uznania” – taka klauzula może zostać uznana za nieważną z mocy prawa, ponieważ narusza równowagę stron i nie daje drugiej stronie żadnej pewności co do przyszłych zobowiązań.

Orzecznictwo sądowe potwierdza tę tendencję. Przykładowo, w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 stycznia 2021 r. (VI ACa 308/20) wskazano, że:

„Postanowienia umowy leasingu, które nie określają precyzyjnie warunków wykupu, mogą naruszać interesy leasingobiorcy i być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego”.

Podsumowanie – leasing z rozwagą

Leasing to skuteczne i korzystne narzędzie dla firm – ale tylko wtedy, gdy umowa jest przemyślana i dostosowana do realnych potrzeb przedsiębiorcy. Przed podpisaniem warto:

• zasięgnąć opinii prawnika lub doradcy,
• porównać kilka ofert różnych leasingodawców,
• czytać umowę w całości, a nie tylko folder reklamowy,
• domagać się pisemnego potwierdzenia wszystkich ustaleń.

Przypadek pana Adama pokazuje, że zbyt szybkie podpisanie umowy i brak weryfikacji jej treści może skończyć się dużymi stratami. Leasing może być sprzymierzeńcem biznesu – pod warunkiem, że podpisujemy go z otwartymi oczami i świadomością ryzyka.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z nami.

FACEBOOK | INSTAGRAM | LINKEDIN